Wat doet een levenseinde doula?

Heb je de term levenseinde doula ook vaker zien langs komen? Wat is dat nou eigenlijk? Wat doet hij of zij precies? En waarom is het zo belangrijk dat er steeds meer levenseinde doula’s bijkomen?

Ik gebruik de term levenseinde doula (of Stervensgoed doula) tegenwoordig i.p.v stervensbegeleider omdat ik deze term de lading vindt dekking van mijn werk.

Wat is een levenseinde doula? 

Een levenseinde doula ondersteunt in de laatste levensfase op niet-medisch gebied. 
Het woord doula komt uit het oude Grieks en betekent: wijze, dienende vrouw. In deze tijd kan een doula overigens ook zeker een man zijn.

In de oude tijd ondersteunde zo’n wijze en dienende vrouw de zwangeren in de gemeenschap. Aan zij die het leven gaven. En er was ondersteuning in de laatste levensfase. Vrouwen (en mannen) die ondersteunen vanuit hun hart. Met liefde en met warmte. Een soort van moederlijke liefde wat vertrouwen geeft.  Die de voorwaarden schept dat je je geborgen voelt. Deze mensen hebben de (levens) ervaring en kennis om je de kracht en vertrouwen te geven die je nodig hebt in nieuwe en uitdagende situaties.

Ik vertel je er alles over in de podcast Stervensgoed #60. Je luistert deze hier:

👉🏻Je luistert de podcast ook via apple en Spotify. Reageren op Stervensgoed podcast? Graag! Dat kan onder dit blog!

Wat doet een levenseinde doula?

Wat ik als belangrijkste taak zie, is dat een doula het gat opvult tussen de palliatieve (medische) zorg en de behoeften van een stervende en diens naasten. De kennis rondom de lichamelijke kant van sterven is groot. Er is medische zorg. Dat is uiteraard heel belangrijk, maar ik zeg altijd: ‘Er gebeurt zoveel meer. Op emotioneel gebied, sociaal gebied, energetisch gebied, op zielsniveau en op financieel gebied.’

Over deze zaken is veel onbekendheid. Ik denk dat het heel veel rust en vertrouwen geeft als een levenseinde doula ondersteunt in dit proces en haar kennis kan delen.

Belangrijke functie/rol van levenseinde doula

De rots in de branding zijn, daar draait het om als levenseinde doula. Die schouder waar mensen letterlijk en figuurlijk op kunnen uithuilen. Maar ook iemand die verder kijkt dan alleen het medische aspect. Die ziet wat een mantelzorger nodig heeft, die eventuele kinderen of kleinkinderen erbij betrekt en die vaardigheden en tools kan uitleggen.

Wat ik vooral belangrijk vind, is dat een doula ervaringsverhalen kan delen. Die mogen inspirerend zijn, maar ook troostend. De meeste mensen weten niet hoe ze moeten sterven of hoe ze afscheid moeten nemen.

Persoonlijk heb ik vroeger van veel mensen afscheid moeten nemen. Ik had graag gewild dat ik toen meer handvatten en tools had gehad. Hoe ik om kond gaan met afscheid nemen, met rouw, met suïcide en met dood. Zonder houvast is rouwen moeilijker en lastiger. Er ligt dus zeker een heel belangrijke taak om als wijze en dienende vrouw te ondersteunen.

Persoonlijke ervaring als palliatief verpleegkundige

Ik wil een stukje met je delen over mijn persoonlijke ervaringen als verpleegkundige. Ik heb veel mensen mogen verplegen in de laatste fase. Ik vind dat enorm waardevol en ik heb daar veel van geleerd.

De laatste levensfase is namelijk enorm puur. Al die maskers die wij in het leven opzetten, vallen in die laatste fase af.

Maar alles wat ik leerde in de verpleegkundige opleiding was gericht op medische zorg.

• Hoe behandel je pijn?
• Hoe behandel je wondjes?
• Hoe ga je om met misselijkheid?

Tijdens de opleidingen en trainingen in de palliatieve zorg, hebben we het ook gehad over communicatietechnieken en emoties. Maar om eerlijk te zijn, was dit vrij summier. En zijn er nog veel 'menselijke' onderwerpen onderbelicht in de palliatieve zorg.

Levenseinde doula en palliatieve zorg

Er komen en zijn steeds meer initiatieven rondom terminale zorg. Fantastisch!

Hoe kunnen we dat verbeteren? Want tegelijkertijd is de medische zorg enorm gebonden aan regels en protocollen.

Natuurlijk hoop ik dat jij als lezer de uitzondering bent, maar ik ben op genoeg verschillende plekken geweest waar de regels en protocollen boven de mens werden gezet. Dit komt door personeelsgebrek, geldgebrek of vanwege de kwaliteit van het personeel. Of wie weet welke oorzaak dan ook...

In veel instellingen wordt dus niet de zorg geleverd die wel geleverd zou moeten worden. De levenseinde doula is er niet om die medische zorg te vervangen. Hij of zij is er om een heel mooie aanvulling te zijn op de medische zorg.

 Ik vind regels en protocollen echt niet onbelangrijk, maar vaak staan ze zo hoog in aanzien dat we de mens vergeten.

Een klein voorbeeld: Ik had een cliënt die graag een cava-achtig drankje dronk. Een frisse wijn met bubbeltjes. Ze vond dat lekker om te drinken en had moeite met het drinken van water of andere sapjes. Deze vrouw was stervende. Mag ze haar medicijnen innemen met een slokje cava? Ja, natuurlijk! Het gaat erom wat werkt voor die cliënt. Maar dit past natuurlijk niet in de regelgeving en zorgprotocollen; medicijnen innemen met alcohol.

Een levenseinde doula neemt de tijd

Misschien ben ik een beetje rebels. Maar juist in die laatste levensfase vind ik dat je wel even voorbij die regels en protocollen mag kijken. Niet omdat ze niet belangrijk zijn, maar om de mens die stervende is voorop te stellen. Dat is waar je voor staat als levenseinde doula. (Hier vind je de training om een Stervensgoed doula te worden.)

Om nog een voorbeeld te noemen: Ik had een vrouw als cliënt, die niet meer lang te leven had. Zij was enorm gefascineerd door de natuur en wilde heel graag buiten gaan zitten. Maar dat kon zij niet alleen. Ze was zwak en lag in bed. Als verpleegkundige ben je beperkt in je tijd, maar als Stervensgoed doula neem ik deze ruimte en ga ik met deze vrouw buiten zitten.

Medisch gezien was dit niet noodzakelijk, maar als mens is het van wezenlijk belang om buiten in het zonnetje te  zitten. Ik hoop dat dit een symbool is waarom levenseinde doula’s zo belangrijk zijn. Dit is een voorbeeld van de  visie die ik uit draag in de  Stervensgoed doula training.

Heb je vragen? Of wil je zelf ook een doula die ondersteunt bij het stervensproces worden? Schroom niet om contact met mij op te nemen. Ik ondersteun je graag in dit proces. Mail naar info@sterinzorg.nl

Je kunt ook starten met deze gratis online training: 7 inzichten die je vertrouwen geven als je ondersteunt in de laatste levensfase. Je meld je hier gratis aan