Verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie

Euthanasie en palliatieve sedatie worden als begrippen door elkaar gebruikt, alsof het één en hetzelfde is. Niet dus! Tussen euthanasie en palliatieve sedatie zit een wereld van verschil.

In de podcast Stervensgoed aflevering 43 vertel ik je hoe dit zit, en ontrafel ik een aantal vaak voorkomende misverstanden.

In deze podcast #43 Stervensgoed ontdek je:

• Wat palliatieve sedatie is
• Wat euthanasie is
• Wat het verschil is tussen euthanasie en palliatieve sedatie
• Mijn kijk op euthanasie
• Hoe rouw anders is bij euthanasie

Verdiepen in euthanasie en palliatieve sedatie? Volg de masterclass Misvattingen rondom palliatieve sedatie en euthanasie ontrafelt.  

Misverstanden over euthanasie en palliatieve sedatie

Er is ontzettend veel te vertellen over euthanasie en palliatieve sedatie en de misverstanden die erover bestaan. Je kunt dit vanuit diverse invalshoeken benaderen. Vanuit emotioneel, medisch, spiritueel en juridisch oogpunt in ieder geval. Maar ook vanuit het mentale en het praktische aspect

Hoe gaat dat nu écht in de praktijk?

Het perspectief van de hulpverlener verschilt van het oogpunt van de mantelzorger of van diegene die de behandeling gaat ontvangen.

Er is een groot verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie

Vandaag in deze podcast Stervensgoed.

• Wat is euthanasie?
• Wat is palliatieve sedatie?
• Wat is het verschil tussen beide?

Het is belangrijk om dat te weten, omdat er een enorm groot verschil tussen beide zit. In  de praktijk worden beide begrippen door elkaar gebruikt (omdat de meeste mensen dit niet weten en er onjuiste informatie wordt gegeven).

Tijdens trainingen in stervensbegeleiding merk ik regelmatig dat er misverstanden bestaan over die palliatieve sedatie en euthanasie bij zorgprofessionals. Niet alleen bij betrokken, naasten, stervenden, maar ook zorgverleners heerst er verwarring.

Dus in dit blog: Wat het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie?

Sederen is bewustzijn verlagen

Het woord sedatie/sederen in 'palliatieve sedatie'  betekent het bewustzijn verminderen.

Even in Jip en Janneke taal gezegd; sederen is iemand in slaap maken. Als we onder narcose gaan, als we een operatie ondergaan, dan krijgen we ook sederende middelen.  Vaak een  combinatie van medicijnen, waardoor je diep gaat slapen.

Palliatieve sedatie betekent niet altijd diep in slaap zijn

Je kunt verschillende slaap ervaren. Hele lichte slaap of diepe slaap. Je kunt slaap ervaren net zoals je s’avonds naar bed gaat en het is weer anders als je 's ochtends wakker wordt. Je hebt ook een soort 'suffe' tussenfase , net tussen half wakker, half slapend in.

Dat is ook een vorm van slapen, echter wel ondiep. Ook dat kan een vorm van sederen zijn. Het hoeft dus niet altijd te betekenen dat mensen diep in slaap zijn, wanneer ze palliatief gesedeerd zijn. Dat is een mythe.

Doel van palliatieve sedatie

Het doel van palliatieve sedatie is wanneer mensen klachten hebben die we niet op een andere, voor de hand liggende manier kunnen bestrijden,  kunnen verzachten door middel van slaap, het bewustzijn te verlagen, zodat mensen deze klachten niet of minder bewust ervaren.

Klachten zijn bijvoorbeeld hevige pijn en onrust, klachten die we niet op een andere manier kunnen oplossen (zoals bijvoorbeeld met medicijnen of een andere behandeling).

Een voorbeeld wanneer palliatieve sedatie wordt ingezet

Jan heeft een gebroken been door een val en hij is terminaal ziek. Hij heeft veel last van  pijn aan het been. Het levenseinde nadert snel. Opereren is geen optie meer gezien zijn slechte medische conditie. Het is niet haalbaar om Jan met een ambulance naar het ziekenhuis te brengen (omdat we bang zijn dat hij onderweg komt te overlijden).

Ze zullen er alles aan moeten doen om die pijn te verminderen. En als dat niet lukt...
Dan kunnen we daarvoor kiezen, onder bepaalde voorwaarden, om palliatieve sedatie toe te passen.  (Om de precieze voorwaarden te ontdekken wanneer palliatieve sedatie kan worden toegepast  volg je de masterclass.)

In principe is degene die daar de beslissing toeneemt de arts, de huisarts of eventueel een arts in het ziekenhuis, maar in ieder geval een dokter.

We passen palliatieve sedatie toe, omdat we de klachten niet kunnen behandelen op een andere, voor de hand liggende, praktische manier.

Palliatieve sedatie kan alleen aan het einde van een leven worden toepast

Palliatieve sedatie kan alleen plaatsvinden als het levenseinde nadert. Als het levenseinde kort nabij is.

Hoe weten we dat 100 procent zeker?
 We weten dat nooit 100 procent zeker, maar er zijn een aantal symptomen waarvan we weten, hoe we een duidelijke inschatting maken dat iemand niet meer lang te leven heeft.

In de masterclass misvattingen rondom palliatieve sedatie en euthanasie ontrafelt, wordt je geïnspireerd door ervaringsverhalen over euthanasie en palliatieve sedatie. KLIK HIER voor deze inspirerende masterclass

Palliatieve sedatie is lang niet altijd mogelijk

Het is niet zo dat palliatieve sedatie, altijd kan worden toegepast.

Een voorbeeld

Wanneer iemand een slechte prognose heeft, maar wel een levensverwachting van meer dan zes maanden én op dit moment heel erg veel pijn heeft, is palliatieve sedatie geen optie. Sederen is absoluut niet hiervoor geschikt.

Wanneer we palliatieve sedatie toepassen: dan verminderen we het bewustzijn. De doelstelling is om dat zo diep te doen zodat iemand geen klachten meer heeft. Het is niet bedoeld om iemand te laten sterven. Als er uit medisch oogpunt een lange levensverwachting is, is sederen geen optie.

Het bewustzijn zou verlaagd worden door het toedienen van slaapmiddelen. Op de 'langere 'termijn brengt dit veel meer problemen en klachten mee.

Palliatieve sedatie heeft als doelstelling om de klachten te verminderen met iemand die heel kort bij het overlijden is.

Hoe gaat palliatieve sedatie in z'n werk?

Mensen krijgen meestal een infuus thuis, soms wordt het ook door middel van losse injecties, (spuitjes) toegediend. Meestal is dat een combinatie van een slaapmiddel en een pijnstiller (als er pijn is), soms kunnen daar andere medicijnen bij zitten.

Andere medicijnen die worden toegediend zijn om bijvoorbeeld misselijkheid te bestrijden of om onrust te bestrijden, dus dat is afhankelijk welke klachten iemand heeft, welke cocktail aan medicijnen wordt toegediend om zoveel mogelijk de klachten te verminderen.

Palliatieve sedatie is niet hetzelfde als euthanasie

 Euthanasie is een bewuste keuze  om het leven actie te beëindigen.
 Heel duidelijk wordt hier een keuze gemaakt dat iemand niet meer kan/ wil leven.
 Er zijn strenge condities waaronder euthanasie kan plaatsvindt, en er komt  veel juridische regelzaken bijkijken waar de arts die euthanasie uitvoert ook aan moet voldoen. ( deze voorwaarden worden in de masterclass uitgelegd).

Het is echt niet zo, dat wanneer iemand euthanasie wenst, dat het 1-2-3 zomaar kan.
Er zijn echt duidelijke richtlijnen en  protocollen voor.

Hoe gebeurt euthanasie?

 Euthanasie vindt plaats doordat er medicijnen worden toegediend door een arts.  Soms in de vorm van een drankje, in de vorm van tabletten of door middel van medicijnen in een infuus of injectie.

De persoon overlijd, afhankelijk van de medicijnen, van de gezondheid en andere factoren, binnen enkele seconden tot enkele uren.

Je kunt begrijpen dat euthanasie een intense beslissing is.

Wanneer kiezen mensen voor euthanasie?

Er wordt wel eens gezegd, 'als ik dat niet meer kan, dan kies ik voor euthanasie" Of wanneer ik in deze situatie terecht kom dan hoeft het niet meer. Of als ik later dit niet meer weet, geef mij dan maar een spuitje, ......dat is natuurlijk niet zo één, twee, drie makkelijk om te beslissen.  En zo gaat het ook niet in de praktijk.

Bij euthanasie is het belangrijk dat diegene zelf een duidelijke keuze maakt  en zich daarbij niet laat beïnvloeden door anderen.

Euthanasie is natuurlijk definitief; dat kun je niet meer terugdraaien, dat vraagt om nauwgezet onderzoek naar de wensen en intenties van diegene.

Als naasten is de beleving van euthanasie en palliatieve sedatie compleet anders

Ik heb zowel naast het bed gestaan bij euthanasie als palliatieve sedatie. Palliatieve sedatie komt veel vaker voor dan euthanasie. De impact van beide voelt compleet anders.

Palliatieve sedatie neemt een natuurlijk beloop met zich mee. Iemand wordt in slaap gebracht, door medicamenten. Het leven stopt niet abrupt, het is een natuurlijk stervensproces, waarin het bewustzijn is verlaagd.

Je weet met palliatieve sedatie nooit wanneer iemand precies komt te overlijden.

Bij euthanasie is dat concreet, vaak kiezen mensen een datum voor het toepassen van euthanasie. Je weet dat iemand op die dag komt te overlijden.

Gevoelsmatig heeft dit een impact op de rouw en verliesverwerking, omdat het om een andere manier van afscheid nemen vraagt.

Mag euthanasie vanuit spiritualiteit?

Ik krijg wel eens de vraag, mag euthanasie? Is dat goed of fout? Mag het vanuit spiritueel opzicht?

Die vraag kun je alleen zelf beantwoorden, maar ik wil mijn mening met je delen, hoe ik er tegen aankijkt (met respect voor ieders persoonlijke mening)

Ik geloof niet in deze zin, in goed of fout. Goed of fout zijn aardse begrippen; zijn menselijke begrippen.

Wij vinden iets goed, of iets fout. In spirituele zin is dit onjuist. Er is geen goed of fout. Alleen levenslessen en ervaringen die we als ziel meemaken.

Ik geloof in authenticiteit; dat we mogen leren naar onszelf te luisteren in wat we willen en welke ervaringen we hier in dit leven mogen meemaken.

Alle ervaringen die we meemaken hebben een functie, daar geloof ik in.

De functie van het stervensproces

Het stervensproces heeft ook een functie. Behalve het lichamelijke (biologische) aspect, geloof ik ook dat sterven een spirituele ervaring kan zijn. Een ervaring waar mensen doorheen gaan, om bijvoorbeeld te leren loslaten, onszelf (en anderen) te vergeven, het leven loslaten, ons lichaam loslaten….

En ondanks dat dit soms verre van een makkelijk proces is, zie ik ook de schoonheid daarvan in, net zoals we alle dag een kleine dood sterven. Dagelijks maken we kleine stervensprocessen mee. Omdat we afscheid nemen van mensen,  van relaties, omdat we afscheid nemen van dit of dat…
Zie dat allemaal als kleine stervens processen voorafgaand aan het einde van het leven, als een soort ultieme Grand finale; van alles.

Je wordt gedwongen om alles los te laten zoals het leven, je lichaam, je identiteit, de mensen om je heen, alles.

Ik zie daar een bepaalde schoonheid in, wat niet wil zeggen dat het makkelijk en pijnloos is, absoluut niet! Tegelijkertijd geloof ik dat mensen die voor euthanasie kiezen, dat het een ervaring is waar de Ziel behoefte aan heeft.

Ik vind het supertof als je wilt reageren op dit blog/ podcast. Hoe denk jij over dit thema?

Misvattingen over euthanasie en palliatieve sedatie ontrafelen? Volg de masterclass.