Mag Humor aan het sterfbed?

Is het oké om humor aan het sterfbed te gebruiken? Of is het not-done? Moet het serieus, formeel en plechtig? 

Vandaag wil ik met je hebben over humor aan het sterfbed. Persoonlijk geloof ik dat humor een enorm krachtig middel is om de spanning te breken. Het geeft ruimte en lucht en kan het ijs doorbreken.

Ik deel je inzichten in de podcast Stervensgoed # 63 Humor aan het sterfbed

Mijn oma met dementie

In mijn vorige artikel schreef ik over mijn oma met dementie. In dit artikel ga ik hier verder op in. Heb je het vorige artikel nog niet gelezen? De dat dan eerst via deze link. 

Een mooi interview over mijn werk als stervensbegeleider bij dementie lees je hier. 

Ik zie nog het beeld voor mij dat ik aan haar bed sta. Zij ligt daar in een diep bewusteloze toestand en zwaar ademhalend vanwege een longontsteking. Mijn oma was Rooms Katholiek en meneer de pastoor stond aan het eind van haar bed voor de ziekenzalving. Hij was echt jong en dit was misschien wel zijn eerste of tweede keer dat hij de ziekenzalving mocht verzorgen. Het gebeurde allemaal een beetje chaotisch. Wat ik daar dan mooi aan vind, is dat we veel te vaak denken dat alles zo serieus, strak en plechtig moet. Soms zijn juist de kleine dingen die het een beetje chaotisch of klunzig maken, die zorgen voor wat humor. Neem het dus voor lief als dingen niet helemaal volgens plan verlopen. Lach naast die tranen.

Humor aan het sterfbed

Op het moment dat de jonge pastoor begint aan zijn gebed, verandert de ademhaling van mijn oma. En ook al was het de eerste persoon die ik zag sterven, intuïtief wist ik dat het voorbij was. Zij opende nog één keer haar ogen en keek iedereen aan. Ik zag een glimlach en daarna de ziel uit haar lichaam vertrekken. Het was heel licht, sereen en vredig.

 Maar meneer pastoor schrok enorm. Hij rende de kamer uit en was totaal overrompeld. Dat was best een grappig voorval, want je verwacht natuurlijk niet dat iemand daar zo van schrikt in deze functie. Ik ben op dat moment bij mijn oma gebleven en heb haar ogen gesloten. De pastoor stond op de gang en werd opgevangen door twee personeelsleden. Later kwam hij zich excuseren dat hij zo abrupt de kamer was uitgerend. Voor mij betekende het juist dat het wat luchtigheid aan dat mooie moment had gebracht. Dat het eigenlijk helemaal oké was wat er gebeurde. Ik heb een aantal mooie inzichten uit dit verhaal gehaald.

Een lach en een traan horen bij elkaar, juist aan het sterfbed

Het hoeft allemaal niet zo chique, serieus en formeel. Dat past gewoon niet meer bij deze tijd. Ik weet niet hoe ik later ga vertrekken, maar ik hoop dat ik dat mag doen zoals ik ben.

 Af en toe een beetje chaotisch en dat niet alles strak volgens plan verloopt. Maar dat het juist ontspannen mag zijn. Ik nodig je hierbij dan ook uit om te overdenken hoe dat voor jou, je dierbaren of je familieleden zou mogen zijn. Wat past bij diegene? En moet het allemaal wel zo strak en serieus? Met grip op het levenseinde ondersteun ik je om op de best passende manier te zijn voorbereid op een levenseinde.

Persoonlijk denk ik van niet en dat het vooral zo mag zijn zoals het bij de ander past. Mijn oma was een goedlachse en warme vrouw en dit afscheid was heel warm. Dat er dan zo’n stukje hilariteit inzit, dat vind ik alleen maar een mooi verhaal eraan toevoegen.

Het is niet jouw schuld, als iemand overlijd

Ik merk dat vroeger collega’s in het ziekenhuis, maar ook deelnemers van het stervensgoedtraject, soms tegen een schuldgevoel aanlopen. Op het moment dat je bezig bent met sterven, verlies en rouw lijkt het soms dat je het meer aantrekt op je pad. Het zou niet de eerste keer zijn dat iemand tegen mij zegt: ‘Sinds ik hiermee bezig ben, heeft mijn schoonbroer en mijn oom een nare diagnose gekregen.’ Of: ‘Is mijn collega ziek geworden.’ 

Maar vergelijk rouw eens met seks. Als je praat over seks, word je niet zwanger. Dus iemand gaat ook niet sterven als je praat over de dood. Misschien moet je er een beetje om lachen, maar ik merk dat deze vraag regelmatig gesteld wordt. Het kan wel zijn doordat jij je hierin verdiept, en er meer van weet, dat mensen om je raad vragen.

Welke conclusie trek je bij rouw?

Welke conclusie trok de pastoor bij mijn oma?

 Dat het zijn schuld was dat zij op dat moment het leven liet? Dat hij meer kracht had met zijn handen of zijn gebed dan hij verwachtte?

Ik weet niet welke conclusie hij trok waardoor hij overstuur was. Maar het is wel goed om na te denken dat we soms betekenis aan een situatie geven die niet strookt met de realiteit.

 Als jij een nachtdienst draait, is het niet door jou dat iemand overlijdt. Deze persoon overlijdt gewoon. Het is niet jouw schuld of jij bent niet de oorzaak dat iemand anders ziek is of komt te overlijden. Het is enorm belangrijk welke betekenis je geeft aan het verhaal van rouw. 

Onze mind is gemaakt om conclusies te trekken. En dat doen we heel vaak onbewust. Deze onbewuste conclusies zorgen er vaak voor dat je niet loskomt van die rouw. Dat tijd niet de wonden heelt en dat we blijven ronddraaien en niet verder komen. Je ontwikkelt burn-out klachten, depressieve klachten en fysieke klachten.  

1-op-1 coaching als je vastloopt
 Denk jij dat jij degene bent die daar last van heeft? En wil jij daar vanaf? Ben je bereid om naar jezelf te kijken en te onderzoeken hoe dat voor jou werkt? Wil je hier doorheen en vrij zijn van blokkades? Op dit moment heb ik de deuren weer opengezet voor 1-op-1 coaching. Dat doe ik met een fysieke bijeenkomst. Dit is intensief, dus ook echt voor mensen die bereidwillig zijn om hier iets mee te doen. Stuur mij zeker even een berichtje als je meer wilt weten. Dit kan via: diana@sterinzorg.nl

Wil je met vertrouwen ondersteunen aan het sterfbed. In deze gratis video training worden 7 inzichten met je gedeeld. Je volgt de training via deze link