# 168 Het levenseinde is niet maakbaar, wel beïnvloedbaar

Het levenseinde: niet maakbaar, wél beïnvloedbaar

Het leven komt zoals het komt, maar hoe je ermee omgaat, bepaal je zelf. Dat geldt misschien nog wel sterker in de laatste levensfase.

In mijn werk als palliatief verpleegkundige en trainer in stervensbegeleiding heb ik gezien hoe verschillend mensen met moeilijke situaties omgaan. Sommigen blijven veerkrachtig, zelfs te midden van ellende. Anderen vinden het zwaar om keuzes te maken die echt bij hen passen.

Ik geloof dat bewust kiezen een verschil kan maken. Een Stervensgoed levenseinde doula, zoals wij die opleiden, helpt hierbij. Ze biedt steun aan zowel de stervende als hun naasten, niet door medische taken over te nemen, maar door ruimte te scheppen en mogelijkheden te zien waar anderen misschien vastlopen.

Neem bijvoorbeeld een moeder die ziet dat haar dochter uitgeput raakt van de zorg. Een doula kan die situatie lichter maken, met praktische oplossingen en empathie. Dat gaat niet alleen over die moeder of dochter, maar over het grotere plaatje. Wat is écht belangrijk? Hoe kun je zorgen dat het levenseinde past bij je waarden?

Misschien herken je het: dat je jezelf hebt voorgenomen om je eigen keuzes te maken, maar toch vaak geleid wordt door wat anderen verwachten. Het vraagt moed, reflectie en soms hulp om trouw te blijven aan wat voor jou klopt.

Het levenseinde is niet perfect maakbaar, maar met de juiste ondersteuning kun je wel invloed uitoefenen. En dat maakt een groot verschil.

Beluister hier de Stervensgoed podcast:

Voel je aangesproken door de rol van een levenseinde doula? Op 11 december geef ik een gratis webinar over onze opleiding. Kom gerust luisteren en stel je vragen.

Heeft deze aflevering je geraakt? Deel 'm dan met iemand die dat nu nodig heeft, of met iemand die voor een ander zorgt. Een review op Google, iTunes of  Spotify helpt ook anderen om deze inzichten te vinden en zich gesteund te voelen. Samen kunnen we echt wat betekenen. Dank je wel!