Levenseinde doula

Ben je een levenseinde doula of een Soulmidwife? Je bent toch palliatief wijkverpleegkundige werkzaam in de palliatieve zorg? Of noem je het liever stervensbegeleiding?

In dit blog opheldering over de verschillende termen die gebruikt worden bij ondersteuning rondom het stervensproces.

Stervensbegeleiding

Persoonlijk heb ik me lang verzet tegen de term stervensbegeleiding. Ik vond de term zwaar, verdrietig en ‘suf’. Ik dacht aan geitenwollen sokken, een man met een te lange grijze baard en kleurloze kleding. Een man zonder humor met vaag taalgebruik. Ver van mijn bed, dus.

Toch kies ik steeds meer voor de term stervensbegeleiding, omdat het de lading dekt; je zorgt tijdens (en vòòr en na) het stervensproces. Niet op een zware en verdrietige manier (hoewel dit er óók mag zijn), maar juist met een positieve insteek.

Hoe maken we deze onvermijdelijke fase magisch en bijzonder? (In de gratis masterclass liefdevolle en praktische stervensbegeleiding onthul ik je praktische tips).

In Amerika en Engeland zijn termen zoals Soulmidwife, end of life doula of death doula goed ingeburgerd. In Nederland is dit beroep als levenseinde doula nog vrij onbekend.

Wat is een end-of-life doula of death doula?

Een levenseinde doula wordt ook wel stervensbegeleider, death midwife, death doula, end- of life doula, Soulmidwife of laatste levensfase begeleider genoemd. In dit artikel gebruik ik deze termen door elkaar heen.

Een levenseinde doula is een ondersteuner in de laatste levensfase op ‘niet medisch gebied’. Doula komt uit de Griekse taal en betekent vrij vertaald een dienende vrouw. Een vrouw die wijsheid deelt en rust brengt.

Een end of life doula ondersteunt in de laatste levensfase in de breedste zin van het woord. Soms zijn end of life doula’s opgeleid met een specifieke end of life doula opleiding (meestal in Amerika) of hebben ze een medische achtergrond zoals verpleegkundige, maar dat hoeft niet. De meeste levenseinde begeleiders zijn ervaringsdeskundige en volgen vanuit hun hart een aanvullende opleiding. Met de reden om anderen te ondersteunen in dit mooie maar niet gemakkelijke proces. (Ben je geïnteresseerd om doula te worden? klik hier voor een gratis imasterclass)

Naast mijn opleiding als palliatief verpleegkundige heb ik trainingen als Soulmidwife en end- of-life -doula gevolgd. De nuances van de verschillende opleidingen liggen net iets anders. Soms wordt er meer aandacht aan spiritualiteit besteed en soms aan praktische zaken zoals levenseinde planning. De holistische aanpak met aandacht voor het sociale, emotionele, mentale en spirituele aspect rondom sterven spreekt mij erg aan. Dit vind je terug in deze gratis masterclass en stervensgoed level 1 en level 2.

Wat doet een levenseinde doula?

Een levenseinde doula ondersteunt in het stervensproces op niet medisch gebied. Het medisch gebied noemen we in de volksmond palliatieve zorg. Deze palliatieve zorg wordt uitgevoerd door artsen, specialisten, verpleegkundigen en verzorgden. De doula is er voor ondersteunende en praktische regeltaken die daarnaast bestaan.

Denk aan taken zoals:

• Waken
• Familieleden ondersteunen bij taken en emoties
• Zorg organiseren
• Troost bieden
• Gesprekken voeren en luisteren
• Voorlichting geven over het stervensproces
• Ondersteunende technieken toepassen om klachten te verminderen en rust te bevorderen zoals massage, aromatherapie, hypnotherapie en visualisatie, reiki etc.
• Mentale ondersteuning
• Emotionele ondersteuning
• Spirituele ondersteuning
• Recepten ophalen bij de apotheek
• Koken
• Rituelen bij levenseinde uitvoeren
• Ondersteunen bij de fysieke zorg van de stervende (zoals bijvoorbeeld toiletgang, gebitverzorging, hulp bij draaien in bed)
• Levenseinde plan maken

Er zijn stervensbegeleiders die de nadruk leggen op praktische zaken regelen, sommige gebruiken helende of complementaire technieken die klachten verminderen, weer anderen vervangen de mantelzorg en waken, sommige zijn verpleegkundige en bewaken tevens de medische zorg, sommige verzorgen rituelen etc. De taken kan dus per levenseinde begeleider verschillen.

Waarom een levenseinde doula?

De meeste mensen willen thuis overlijden (meer dan 66% van de mensen). Hoewel sterven geen medisch proces is, vraagt het wel het een en ander van de familie/ vrienden van de stervende. Doordat de lichamelijk conditie afneemt is er (thuis) zorg nodig. Soms kan er 24 uurs thuiszorg georganiseerd worden. Echter in de meeste gevallen komt de reguliere thuiszorg en de wijkverpleegkundige een aantal keer per dag langs. Door de druk op thuiszorgorganisaties en het tekort aan personeel zijn deze tijden beperkt.

De zorgverzekering stelt met name prioriteit in de lichamelijke zorg en fysieke klachten van een stervende cliënt. Lichamelijke verzorging is super belangrijk. Maar sterven is veel meer dan pijnklachten, misselijkheid en andere lichamelijke klachten.

Sterven is afscheid nemen van je dierbaren en los laten van het leven. Niemand heeft ons geleerd hoe we ‘goed’ sterven.  Een goede voorbereiding, de juiste ondersteuning maakt een wereld van verschil. Het verschil van een vreselijke nare ervaring of van een intense en troostrijke ervaring. Om dit gat op te vullen tussen de reguliere zorg en de behoefte aan ondersteuning is de levenseinde begeleider een ideale aanvulling. In de gratis masterclass liefdevolle en praktische stervensbegeleiding onderstreep ik het belang van niet-medische zorg als aanvulling op de reguliere zorg.

Verschil Palliatieve zorg en end-of-life doula

Palliatieve zorg komt vanuit de medische hoek. Verpleegkundigen, medisch specialisten en artsen dragen hier zorg voor. Kwaliteit van leven toevoegen, maar geen lengte van dagen toevoegen, is het credo.

Palliatieve zorg start wanneer we weten dat iemand niet meer beter wordt.

In het beginstadium zijn er vaak behandelingen zoals medicatie, onderzoeken en therapieën. Het heeft als doel de ziekte af te remmen of te vertragen (en niet om beter of gezond te worden, want dat kan niet meer).

In de palliatieve zorg wordt gekeken naar de medische behandelingen, met het welzijn van de patiënt in het oog. In de praktijk ligt de nadruk medisch/ lichamelijk. Dit kan ook niet anders want verpleegkundigen en artsen zijn opgeleid vanuit het medisch model.

Het medisch model heeft als doel mensen te genezen. Het medisch model besteed geen aandacht aan emoties, gevoelens, ervaringen, sociale omstandigheden en spiritualiteit. Terwijl hier juist de behoefte ligt van mensen die stervende zijn of diens naasten.

Soulmidwife en naasten/ mantelzorgers

De meeste mensen zijn bang en onzeker als ze zorgen voor hun dierbaren in de laatste levensfase. Het is óók spannend! Je wilt dat alles zo goed en zacht mogelijk verloopt.

Vragen zoals deze komen vaak voor:

• Gaat het wel goed?
• Stel dat er iets verschrikkelijks gebeurt?
• Doe ik het wel goed?
• Kan ik iets anders doen?
• Wat kan ik doen om te helpen?

Deze vragen spelen vaak door het hoofd van de naaste(n). Je hebt ook maar een kans om het goed te doen. De end-of-life-doula ondersteunt de mantelzorgers en de naasten in dit proces. Hij of zij geeft ze moed en kracht om de zorg en het verdriet te dragen. Hij of zij geeft tips en advies om de stervende te ondersteunen. Een goede Soulmidwife weet een sfeer neer te zetten van rust en vertrouwen.

Je kunt de dood niet voorkomen, maar de manier waarop dit gebeurt beïnvloed je in positieve zin.

Waarom het niet zo mooi mogelijk maken? Het geeft troost aan de stervende én aan de dierbaren die erbij zijn betrokken. Nu en later!

Ik heb veel mensen zien sterven en soms was het vreselijk en soms was het bijzonder mooi. Zou je er niet alles aan doen om het bijzonder mooi te maken?

In deze gratis masterclass onthul ik je belangrijke inzichten over ondersteunen in de laatste levensfase.

De toekomst van de levenseinde doula

In Amerika en Engeland zijn de death doula, Soulmidwife of end-of-life doula beroepen die aardig zijn ingeburgerd in de maatschappij. Ik verwacht ook in Nederland een toename van dit prachtige beroep.

Er is behoefte aan ondersteuning op spiritueel gebied, buiten de religieuze kaders. Daarnaast is er flink personeel te kort in de thuis- of palliatieve zorg. Ook worden bezuinigen in de (thuis)zorg verder doorgevoerd en is er weinig ruimte voor mentale, sociale, emotionele en spirituele ondersteuning.

De vergrijzing neemt in Nederland toe en het aantal sterfgevallen stijgt ruwweg tot 2055. Niet iedere dochter, zoon of partner kan de (volledige) zorg voor iemand die stervende is op de schouders dragen. Dan is professionele ondersteuning niet alleen een uitkomst maar ook een noodzaak.

Hoe word je een end of life doula?

Voel jij je geroepen tot dit prachtige beroep? Kom kennismaken via de gratis masterclass liefdevolle en praktische stervensbegeleiding. Vervolgens kun je de opleidingen stervensgoed level 1 en 2 afronden zodat je beslagen ten ijs komt als je professioneel ondersteunt in de laatste levensfase. Wil je als mantelzorger/ naaste ondersteunen tijdens het stervensproces? Start dan ook met de gratis masterclass liefdevolle en praktische stervensbegeleiding.

Welke opleidingen zijn er voor stervensbegeleider?

Er is geen concrete beroeps beschrijving of één erkend opleidingsinstituut die de opleidingseisen voor stervensbegeleider vastlegt.

Iedere opleidingsinstituut legt de klemtoon anders. De vraag is wat vind jij belangrijk? Sommige opleidingen besteden veel tijd aan praktische zaken (van wilsverklaring tot testament tot levenseinde planning) andere weer aan communicatie en rouwverwerking weer andere aan medische en lichamelijke zorg.

Bij Stervensgoed level 1 staan kennis, persoonlijke ontwikkeling en een holistische mensvisie voorop. Rust brengen is een van de voornaamste taken om te ondersteunen voor een zachte overgang, is mijn mening.

Ik vind het daarom enorm belangrijk om aandacht te besteden aan emoties, gevoelens, afscheid nemen en de begeleiding van de Ziel tijdens de overgang. Daarnaast vind ik ondersteunen, begeleiden en geven van voorlichting aan de naasten belangrijk.

Heb je een vooropleiding nodig om end of life doula te worden?

Je hebt geen vooropleiding nodig om death doula te worden. Deelnemers aan Stervensgoed level 1 zijn mensen die affiniteit hebben met het onderwerp. (meestal volgen ze deze gratis masterclass om kennis te maken). Sommige hebben een vooropleiding in de zorg, of hebben praktijkervaring als mantelzorger.

Soms hebben ze een achtergrond als coach of therapeut. Maar ook dat is niet noodzakelijk. Vaak willen ze zich goed voorbereiden op het stervensproces van een dierbare. Ben je nieuwsgierig en wil je weten of stervensgoed level 1 bij je past? Neem deel aan deze masterclass en stel al je vragen.

Welke term vind jij het meest passen? Soulmidwife, death midwife, levenseinde begeleider, end-of life doula? Of heb je een andere suggestie? Geef me jouw reactie onder dit blog