Delier in de laatste levensfase

In de terminale fase oftewel palliatieve fase komt het regelmatig voor dat mensen verward zijn. Ze zijn onrustig, moeilijk aanspreekbaar en dat kunnen voortekenen van een delier zijn.

Wat is een delier?

Een delier is verwardheid die binnen enkele uren of dagen ontstaat. Iemand kan zich anders gedragen als normaal. Dit gedrag kan uitgesproken zijn; iemand is druk en onrustig of juist het tegenovergestelde; iemand is apathisch en teruggetrokken. Een delier komt vaak voor bij ouderen en in de terminale fase.

Het is blijkt moeilijk om een diagnose te stellen (uit onderzoek blijkt dat een diagnose vaak gemist wordt). Symptomen kunnen lijken op een depressie of op een psychose.

 

Een delier is schadelijk voor het rouwproces.

Een delier schaadt het afscheid nemen. Als een delier ontstaat is de communicatie verre van optimaal wat afscheid nemen belemmerd. Familieleden en dierbaren hebben soms geen kans om afscheid te nemen. Het is heftig om te zien als iemand een delier doormaakt. Een delier gaat vaak gepaard met angst en mensen zijn vaak moeilijk voor rede vatbaar (omdat ze in een ‘andere wereld’ leven). Je neemt afscheid van een ander persoon, hoor ik mensen weleens zeggen.

 

Mensen met een delier zijn namelijk verward, onbereikbaar en vaak onrustig. Communicatie wordt daardoor erg bemoeilijkt.

 

Er wordt ten onrechte gedacht dat een delirium erbij hoort in de laatste levensfase, alsof het niet te vermijden is. Een delier kan soms behandeld én voorkomen worden.

 

Symptomen van een delier

Een delier begint meestal met kleine onduidelijke symptomen die in verloop van tijd snel kunnen toenemen.

• Traagheid in handelen
• Verward in het hoofd
• ‘Duf ‘voelen
• Slecht kunnen concentreren
• Motorische onrust
• Veranderingen in het slaappatroon
• Angstig zijn
• Hallucinaties
• Vernauwde pupillen hebben
• Karakterveranderingen
• Verslechtering van het korte termijn geheugen
• Decorum verlies
• Stoornis in het geheugen

 

 

Komt een delier vaak voor bij mensen die doodgaan?

Delirium komt in de palliatieve fase heel vaak voor. Tussen de 42 en 88 % maakt een delier door in de weken voor het overlijden.

Een delirium wordt vaak niet herkend, en soms wordt er verwacht dat dit erbij hoort.

De oorzaak van een delirium.

Een delirium ontstaat in de terminale fase vaak door een combinatie van oorzaken.  Enerzijds zijn stoornissen in het lichaam en de achteruitgang van lichamelijke processen een oorzaak anderzijds is de toediening (overdosering) van medicijnen vaak een oorzaak. Met name sterke pijnstillers kunnen een delier veroorzaken zoals opiaten (morfine achtige geneesmiddelen). Ook rustgevende medicijnen kunnen een delier in de hand werken net als prednison. Daarnaast dragen het hebben van pijn, niet kunnen urineren (urine zit ‘vast’ in de blaas) en obstipatie bij op een vergrote kans op een delier